Çocuk failler için örnekler inceleniyor

Ayşegül Kahvecioğlu – İstanbul’da Ahmet Minguzzi, Ankara’da Hakan Çakır cinayetlerinde olduğu gibi önceki gün İzmir’de iki polisin şehit olduğu saldırıyı da 16 yaşında bir çocuk gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki akşam kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, organize suç şebekeleri, terör örgütleri ve sokak çetelerinin çocukları özellikle hedef aldığına işaret ederek “Bu sorunu el ele vererek çözmek zorundayız” dedi. Hükümetin daha fazla kronikleşmeden sorunun üzerine gideceğini kaydetti. İzmir saldırısı ve Erdoğan’ın açıklaması sonrası “suça sürüklenen çocuklar” düzenlemesi yeniden gündem olurken, AK Parti, bu konuda dünya örneklerini mercek altına aldı.

Farklı örnekler var

Uluslararası hukuk, çocuk failin cezalandırılmasında asgari eşiğin en az 12 yaş olmasını şart koşuyor.

■ Fransa: Çocuğun “doğruyu yanlıştan ayırt edemediği” gerekçesiyle ceza alt sınırı 13 yaş olarak belirlenirken, 13-17 yaş arasındakiler çocuk mahkemelerinde “eğitim” vurgulu cezalarla yargılanabiliyor.

■ Almanya: 14 yaşın altındaki çocuklar cezai olarak sorumlu tutulamıyor. 14-17 yaş arasındakiler çocuk mahkemelerinde yargılanabilirken, mahkemelerin “olgun olmadığını” tespit ettiği 18-21 yaşındaki bireylerin de çocuk olarak yargılamasına izin veren özel bir hüküm bulunuyor.

■ Hollanda: 23 yaşına kadar herkes “çocuk” olarak yargılanıyor.

■ İsveç: Cezai sorumluluk yaşı 15. Bu yaşın altındaki çocuklar hakkında dava açılmazken, sosyal hizmetler “çocuğun rehabilitasyonu” sürecine müdahil oluyor. 15-17 yaş arası gençler ise normal mahkemelerde yargılanıyor ancak özel çocuk prosedürleri kapsamında ceza alıyor.

İki ülke katı

■ ABD: Tüm eyaletler, bir çocuğun ciddi suçlar söz konusu olduğunda yetişkin mahkemesine nakledilmesine izin veriyor.

■ İngiltere: “İşlediği fillin hukuka aykırı olduğunu bilebileceği hâllerde” 10-13 yaş arası çocukların cezai sorumluluğunun olduğu kabul ediliyor. 14-17 yaş arası çocuklar için ise “tam sorumluluk” öngörülüyor.

İndirim oranı azaltılabilir

AK Parti’nin üzerinde durduğu modele göre ise, 15-18 yaş arası çocuklara işledikleri suç karşılığında uygulanan cezalarda çocuk “indirimi” oranının azaltılabileceği; böylelikle cezada artırım sağlanabileceği değerlendiriliyor. Ayrıca ceza ertelemeleri, hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi başlıklarda alt ve üst sınırlarda değişiklik yapılabileceği ifade ediliyor. Suça sürüklenen çocukların aileleriyle ilgili yaptırımların da ağırlaştırılması gündemde.