Norveç’ten fırlatılan roket kalkıştan kısa süre sonra düştü, o anlar canlı yayına yansıdı

2025 yılının 30 Mart tarihinde Isar Aerospace tarafından saÄŸlanan bir fotoÄŸraf, Norveç’in Andøya uzay istasyonunda “Spectrum” roketinin fırlatılışını, yere düşmeden birkaç saniye önce gösteriyor.

Kıta Avrupası’ndan fırlatılan ilk yörünge roketi, 30 Mart Pazar günü Norveç’in Arktik bölgesindeki Andøya uzay üssünde birkaç saniyelik uçuÅŸun ardından düştü. Kalkıştan kısa bir süre sonra, Alman giriÅŸimi Isar Aerospace tarafından geliÅŸtirilen iki aÅŸamalı Spectrum roketi yalpalamaya baÅŸladı, ters döndü ve ardından güçlü bir patlamayla düştü.

Yörünge roketi, bir uydu gibi bir yükü Dünya’nın yörüngesine veya ötesine yerleÅŸtirebilen bir fırlatma aracıdır.

KRÄ°Z MÃœDAHALE EKÄ°BÄ° OLUÅžTURULDU

Isar Aerospace’e göre roket suya düştü ve “fırlatma rampası saÄŸlam görünüyor.” Norveç devletine ait Andøya Uzay Åžirketi, bir “olay” yaÅŸandığını belirterek “kriz müdahale ekibi” oluÅŸturulduÄŸunu duyurdu. Bölge polisi, roketin düşmesi sonucunda herhangi bir can kaybı veya maddi hasar meydana gelmediÄŸini bildirdi.

‘FAZLA UMUTLU DEĞİLDÄ°K’

Fırlatma öncesinde, hava koşulları nedeniyle birkaç kez ertelenen bu görev hakkında Isar Aerospace, ilk denemede Dünya yörüngesine ulaşma konusunda fazla umutlu olmadıklarını belirtmişti.

Åžirketin kurucu ortağı ve CEO’su Daniel Metzler, “Ä°lk test uçuÅŸumuz tüm beklentilerimizi karşıladı ve büyük bir baÅŸarıydı. Kusursuz bir kalkış, 30 saniyelik bir uçuÅŸ ve hatta uçuÅŸ iptal sistemimizi doÄŸrulama ÅŸansı yakaladık” dedi.

28 metre yüksekliğinde ve 2 metre çapında olan Spectrum, bir ton yük taşıma kapasitesine sahip. Pazar günü yapılan ilk uçuşta ise roket, herhangi bir yük olmadan fırlatıldı.

AVRUPA’NIN UZAY YARIÅžINDAKÄ° ZORLUKLAR

Bu fırlatmadan önce, Avrupa kıtasından yörüngeye ulaÅŸmak için yapılan ilk giriÅŸim, 2023 yılının baÅŸlarında BirleÅŸik Krallık’ta gerçekleÅŸmiÅŸti. Virgin Orbit tarafından gerçekleÅŸtirilen bu deneme, milyarder Richard Branson’ın ÅŸirketi tarafından Boeing 747 uçağından bir roket fırlatma yöntemiyle yapılmıştı. Ancak bu giriÅŸim de baÅŸarısızlıkla sonuçlanmış ve ÅŸirket faaliyetlerine son vermiÅŸti.

Uzay araÅŸtırmaları, geçtiÄŸimiz yıl yayımlanan Draghi raporunda Avrupa BirliÄŸi’nin rekabet gücü açısından önemli bir baÅŸlık olarak yer aldı.

Moskova ile yaÅŸanan ciddi gerilimler nedeniyle Avrupa, Rus kozmodromlarına ve fırlatma araçlarına eriÅŸimini kaybetti. Ayrıca, Ariane 6 roketinin geliÅŸtirilmesindeki gecikmeler ve Vega-C roketinin bir kaza sonrası askıya alınması, Avrupa’nın bağımsız uzay eriÅŸimini zorlaÅŸtırdı. Ancak 6 Mart’ta Fransız Guyanası’ndan yapılan ilk ticari Ariane 6 uçuÅŸu, Avrupa’nın aylar süren uzay eriÅŸimi sorununu sona erdirdi.

2018 yılında Münih’te kurulan Isar Aerospace, “Yeni Uzay” (New Space) adı verilen ve küçük özel ÅŸirketlerin, Arianespace gibi kurumsal devlerle rekabet ettiÄŸi yeni uzay ekonomisinin öncülerinden biri olarak görülüyor.

Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde SpaceX (Elon Musk) ve Blue Origin (Jeff Bezos) gibi büyük ÅŸirketler öne çıkarken, Avrupa’da “Yeni Uzay” henüz emekleme aÅŸamasında. Almanya’da Rocket Factory Augsburg (RFA) ve HyImpulse, Fransa’da Latitude ve MaiaSpace (ArianeGroup’un bir alt ÅŸirketi), Ä°spanya’da ise PLD Space, Avrupa’nın mikro ve mini fırlatma pazarı için rekabet ediyor.