Trump’ın ‘tarife’ ısrarı piyasalara trilyonlara mal oldu

Beyaz Saray’daki baÅŸkanlık koltuÄŸuna 20 Ocak’ta ikinci kez oturan Trump, dün görevindeki 100’üncü gününü tamamladı. Trump’ın geçen yıl kasım ayındaki seçim zaferi sonrasında kurumsal vergi indirimleri ve düzenlemelerin azaltılması gibi beklentilerle rüzgarı arkasına alan ABD pay piyasalarında endeksler, tüm zamanların en yüksek seviyelerine ulaÅŸmıştı.

Dow Jones ile Nasdaq endeksleri geçen yıl aralık ayında ve S&P 500 endeksi bu yıl şubat ayında rekor değerine yükselmişti.

ABD Başkanının ikinci kez başkanlık koltuğuna oturduğu gün Martin Luther King günü dolayısıyla işleme kapalı olan pay piyasaları, ertesi güne ralli yaparak başlarken, ardı ardına gelen tarife açıklamaları ile enflasyon ve resesyon korkuları piyasalardaki olumlu havayı tersine çevirdi.

Ülkenin en büyük ticaret ortakları Kanada, Meksika ve Çin için açıklanan gümrük vergileri ve çelik, alüminyum ve otomobil gibi ürünlere yönelik sektörel tarifeler piyasalarda endişelere yol açtı. Tarifelerin kapsamına dair belirsizlik ile gümrük vergilerinin enflasyonu yükselteceği ve büyümeyi yavaşlatacağına dair korkular piyasalarda oynaklığı artırdı.

Açıklanan tarifelere getirilen geçici muafiyetler ve ertelemeler bir miktar rahatlamaya yol açsa da Trump’ın “KurtuluÅŸ günü” olarak nitelendirdiÄŸi 2 Nisan’da açıkladığı karşılıklılık esasına dayalı tarifeler piyasalara en sert darbeyi vurdu. Bu durum tüm dünyaya yayıldı ve küresel borsalarda da satıcılı seyir izlenmesine neden oldu.

Karşılıklı tarifeler açıklandıktan sonraki iki iÅŸlem gününde endekslerde pandeminin yaÅŸandığı 2020’den bu yana en yüksek oranda günlük kayıplar görüldü. Sadece iki günde Dow Jones endeksi yüzde 9,3, S&P 500 endeksi yüzde 10,5 ve Nasdaq endeksi yüzde 11,4 düşerken, ABD piyasalarından yaklaşık 6 trilyon dolar silindi.

Karşılıklı tarifelerin açıklanmasının ardından piyasalarda “Kara Pazartesi” paniÄŸi yaÅŸandı

Karşılıklı gümrük vergilerinin açıklanmasının ardından hafta sonu Asya borsaları ve kripto piyasalarında da kayıplar derinleÅŸti. ABD piyasalarında 7 Nisan’da düşüşlerin yüzde 20’yi bulacağı yeni bir “Kara Pazartesi” yaÅŸanacağı konuÅŸulmaya baÅŸlarken, korkulan derecede bir kayıp yaÅŸanmadı.

Güne sert düşüşle baÅŸlayan pay piyasalarında, daha sonra Beyaz Saray tarafından yalanlanan “Trump’ın karşılıklı tarifeleri 90 günlüğüne durduracağı” haberleri hisse senedi yatırımcılarının kısa süreli iyimserliÄŸe kapılmasına neden oldu ve endekslerde geçici bir toparlanma görüldü. Aynı gün Trump’ın, Çin’in karşılıklı tarifelere misilleme olarak açıkladığı yüzde 34’lük gümrük vergilerini geri çekmemesi halinde, bu ülkeye yüzde 50 ek tarife uygulayacaklarını bildirmesi de piyasalarda oynaklığı artırdı.

Tarifelerde müzakere umutlarıyla 8 Nisan’da yüzde 3’ün üzerinde yükseliÅŸe açılan ABD pay piyasalarında bu iyimserliÄŸin azalmasıyla kapanışta kazançlar yerini kayıplara bıraktı.

Trump, sosyal medya hesabından “Sakin olun” paylaşımı yaptı

Fentanil krizi dolayısıyla uygulananlar dahil, Çin’e yönelik toplamda yüzde 104 oranına ulaÅŸan gümrük vergileri 9 Nisan’da yürürlüğe girerken, alevlenen ticaret gerilimiyle Çin de ABD’den ithal ürünlere uyguladığı gümrük tarifesini yüzde 84’e yükseltti.

Tırmanan tarife geriliminin ABD borsalarını sarsmasının ardından 9 Nisan’da piyasaların açılmasından birkaç dakika sonra Truth Social hesabından paylaşımda bulunan Trump, “Sakin olun.” ifadesine yer verirken, her ÅŸeyin yoluna gireceÄŸini ve ABD’nin her zamankinden daha büyük ve daha iyi olacağını kaydetti. Trump, hemen sonrasında yaptığı ikinci bir paylaşımda ise “Satın almak için harika bir zaman.” ifadesini kullandı.

ABD BaÅŸkanı Trump’ın paylaşımının ardından, güne düşüşle baÅŸlayan Dow Jones ile S&P 500 endeksleri kayıplarını tersine çevirdi. Nasdaq endeksindeki yükseliÅŸin hızlanması da dikkati çekti. Aynı gün öğle saatlerinde Trump’ın Çin hariç diÄŸer ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurduÄŸunu duyurması ise borsadaki yükseliÅŸi ateÅŸledi. Trump, ayrıca Çin’e uyguladığı karşılıklı tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını açıkladı.

Öte yandan, ABD BaÅŸkanı Trump’ın tarife ertelemelerini duyurmadan önce yaptığı satın almaya yönelik paylaşım, borsada içeriden bilgiyle ticaret iddialarını gündeme getirdi.

Nisanın ikinci haftası oynaklığa rağmen artışla tamamlandı

Tarifelere iliÅŸkin açıklamalar ABD’nin ticaret politikasının ekonomik etkileri konusunda endiÅŸeli olan yatırımcıları bir miktar rahatlattı. 9 Nisan kapanışta Dow Jones endeksi yüzde 8’e yakın, S&P 500 endeksi, yüzde 9,5 ve Nasdaq endeksi yüzde 12’den fazla yükseldi.

Dow Jones endeksi, Mart 2020’den bu yana en büyük oranda artış gösterirken, S&P 500 endeksi 2008’den bu yana en büyük günlük kazancını elde etti. Nasdaq endeksi de Ocak 2001’den bu yana en büyük günlük artışını ve tarihindeki ikinci en yüksek kazancını kaydetti.

Bu rallinin ertesi günü tarife endişesinin yeniden ön plana çıkmasıyla endekslerde yüzde 2,5 ila yüzde 4,3 arasında kayıp yaşanırken, haftanın son işlem gününde ise artışlar görüldü.

Böylelikle çalkantılı geçen 7-11 Nisan haftasında Dow Jones endeksi yüzde 4,95, S&P 500 endeksi yüzde 5,7 ve Nasdaq endeksi yüzde 7,29 değer kazandı.

Fed başkanına yönelik eleştiriler yatırımcı güvenini zedeledi

Hafta sonu bazı teknoloji ürünlerinin karşılıklı tarifeler kapsamında değerlendirilmeyeceğine dair açıklamalar teknoloji hisselerini desteklerken, pay piyasalarında 14 Nisan haftasının ilk işlem gününde de pozitif seyir izlendi.

Cuma günü Paskalya tatili dolayısıyla kapalı olan haftada piyasalarda dalgalı seyir izlenirken, Trump’ın ABD Merkez Bankası (Fed) BaÅŸkanı Jerome Powell’a yönelik eleÅŸtirilerinin dozunu artırmasıyla 21 Nisan haftasına da sert düşüşle baÅŸlandı.

Trump’ın Powell’a yönelik eleÅŸtirileri, ABD varlıklarına yönelik halihazırda tarife politikası nedeniyle azalan yatırımcı güveninin daha da sarsılmasına neden oldu. Öte yandan, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in yatırımcılarla düzenlediÄŸi toplantıda, “kimsenin mevcut oranların sürdürülebilir olduÄŸunu düşünmediÄŸini” ve “Çin ile olan ticaret savaşında yakın bir gelecekte azalma beklediÄŸini” söylemesi piyasalarda bir miktar iyimserliÄŸe yol açtı. Daha sonra Trump’ın Powell’a ve Çin’e yönelik söylemlerinin tonunu yumuÅŸatması da piyasalardaki iyimserliÄŸi destekledi.

Fed’in faiz oranını düşürmesi gerektiÄŸine dair sözlerini yinelen Trump, önceki söylemlerinin aksine Powell’ın iÅŸine son vermeyi düşünmediÄŸini dile getirdi. Bu geliÅŸmelerle ABD piyasaları 21-25 Nisan haftasını da kazançla tamamlarken, endekslerdeki haftalık artış Dow Jones için yüzde 2,5, S&P 500 için yüzde 4,6 ve Nasdaq için yüzde 6,7 oldu.

Endeksler son 100 günün en düşük seviyelerini nisan ayı başında gördü

ABD borsaları nisanın son haftasına da hafif yükselişle başlamasına rağmen, tarife müzakerelerine dair belirsizliğin sürmesiyle pazartesi gününü karışık seyirle tamamladı.

Trump’ın görevindeki 100’üncü gününe denk gelen 29 Nisan’da ise pay piyasalarında tarife anlaÅŸmalarına dair beklentilerle pozitif seyir izlendi.

Böylelikle Trump’ın baÅŸkanlığının ilk 100 gününde endekslerdeki kayıp Dow Jones için yüzde 6,8, S&P 500 için yüzde 7,3 ve Nasdaq için yüzde 11 olarak hesaplanırken, ABD borsalarından trilyonlarca dolar silindi.

Endeksler, son 100 günün dip seviyelerini 8 Nisan’da görmüştü. Trump’ın göreve baÅŸlamasından 8 Nisan’a kadar geçen sürede Dow Jones endeksi yüzde 13,4, S&P 500 endeksi yüzde 16,9 ve Nasdaq endeksi yüzde 22,2 deÄŸer kaybetmiÅŸti.

Dow ve S&P 500’ün 1970’lerden bu yana en kötü ilk 100 gün performansı

ABD piyasalarında Dow Jones ile S&P 500 endeksleri, eski ABD BaÅŸkanı Richard Nixon’ın 1973’te ikinci dönemine baÅŸlamasından bu yana en kötü ilk 100 gün performansını kaydetti. Nasdaq endeksi de George Bush’un 2001’de baÅŸkanlık koltuÄŸuna oturmasının ardından geçen 100 günden bu yana en kötü kaybını gördü.