Petrol fiyatlarındaki düşüşün cari dengeyi olumlu etkilemesi bekleniyor

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Brent petrolün varil fiyatı, ABD Başkanı Donald Trump’ın izlediği korumacı ticaret politikalarıyla 20 Ocak’tan bu yana 17 dolardan fazla değer kaybetti.

ABD ile Çin arasındaki karşılıklı gümrük vergisi misillemeleri, nisan ayının ilk haftasında Brent petrol fiyatlarında yaklaşık yüzde 9’luk düşüşe yol açtı.

Trump’ın, Çin’in misilleme olarak açıkladığı vergiyi geri çekmemesi durumunda ülkeye yüzde 50 ek tarife uygulanacağı yönündeki açıklamaları, talep endişelerini artırdı. Bu da petrol fiyatlarının azalışının devam etmesine neden oldu ve 7 Nisan’da yüzde 2,2’lik düşüş daha yaşandı. Böylece Brent petrol Ağustos 2021’den beri ilk kez 60 dolar seviyelerine geriledi.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de petrol fiyatlarındaki düşüşün cari açığı büyük oranda aşağıya çekeceğini belirterek, “Türkiye, bu dönemde petrol, fiyatlarındaki düşüşten en fazla olumlu etkilenecek ülkelerin başında geliyor. Petrol fiyatlarındaki ılımlı seyir, sıkılaşan yurt içi finansal koşullar ve maliye politikası, önümüzdeki dönemde dezenflasyona katkı sağlayacak.” değerlendirmesinde bulunmuştu.

“Cari açıkta petrolün önemli ağırlığı var”

İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu da Türkiye’nin cari açığında petrol fiyatları ve enerjinin önemli bir ağırlığı olduğunu söyledi.

Türkiye’de petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık düşüşün 4-5 milyar dolara yakın tasarruf sağladığına dikkati çeken Aslanoğlu, şu ifadeleri kullandı:

“Bu gelişmeler, cari açığı yüzde 20-25 azaltabilecek kadar olumlu. Ülkemiz ve dünya ekonomisinin genel gidişatına baktığımızda tüketim malı ithalatında yavaşlama olabilir, bu da cari açığa olumlu yansıyacak. Ancak makro tarafta büyüme ve enflasyon açısından olumsuz etkileri olabilir. “

Aslanoğlu, ihracat noktasında da rekabet gücü açısında bazı zorlukların bulunduğunu dile getirerek, Avrupa ülkelerinin savunma sanayisiyle ilgili attığı adımların Türkiye ihracatına olumlu etkileri olacağını aktardı.

“Türkiye petrol ürünlerine daha az döviz ödeyecek”

Spectrum Denetim, Danışmalık, Yeminli Mali Müşavirlik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay İnci de Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle 2022’de petrol ve doğal gaz fiyatlarının çok arttığını ve bu nedenle enerji ithalatının 96,5 milyar dolara, cari açığın da 48,8 milyar dolara çıktığını hatırlattı.

Geçen yıl petrol ve doğal gaz fiyatları düştüğü için enerji ithalatının 64,6 milyar dolara, cari açığın da 10 milyar dolara gerilediğini belirten İnci, “Türkiye son dönemde yıllık ortalama 49 milyon ton petrol ve petrol ürünü ithal ediyor. Enerji, ithalat içinde önemli bir paya sahip. Bu sebeple Brent petrol fiyatının 80 dolardan 60 dolar seviyelerine kadar geriledi. Türkiye söz konusu ürünler için daha az döviz ödeyecek ve bu durum cari açığının azalmasına katkı sağlayacak.” diye konuştu.

İnci, cari açığın düşmesi için enerji ithalatını azaltmaya yönelik yapısal adımların daha fazla hayata geçirilmesi gerektiğine dikkati çekerek, bunun için yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımları artırmanın yanı sıra petrol ve doğal gaz rezerv aramalarına da devam etmenin önemli olduğuna işaret etti.

Tarım ve turizm sektörlerinin de cari denge açısından olumlu etkileri olacağını vurgulayan İnci, şu değerlendirmede bulundu: “Petrol fiyatları 10 dolar azalır ve doğal gaz fiyatları da bu düşüşe paralel değer kaybederse cari açığın 4,5 milyar dolar azalacağını öngörmekteyiz. Orta Vadeli Program’a göre 2025’te cari açık tahmini 28,6 milyar dolar. 75-80 dolarla yıla başlayan ve Trump’ın gümrük tarifeleri sebebiyle 60 dolar seviyelerine düşen Brent petrolün varil fiyatı düşüşünü sürdürürse cari açığın yaklaşık 20 milyar dolar seviyesine gerilemesini öngörüyoruz.”

İnci, cari açıktaki azalış yanında ülkenin büyüme hızının da artması gerektiğini aktararak, “Türkiye, küresel ekonominin daraldığı bu ortamda ihracatını nasıl artırabileceğini düşünmelidir. Mevcut durumda ABD, Türkiye’yi en düşük gümrük vergisi uygulanan ülkeler listesinde tutuyor, bu ülkemiz için önemli fırsat. Bu nedenle ihracatta pazar çeşitlendirmesine gitmemiz de ülkemiz açısından olumlu olacaktır.” diye konuştu.