‘Hem bir sınav hem de kırılma anı’

ASENA YATAĞAN / Ankara – Rapora göre; İsrail’in saldırı dizaynı, en yüksek rütbeli komutanları hedef alması sebebiyle yalnızca İran’ın nükleer kapasitesine darbe vurmadı, aynı zamanda rejimi de içeride oldukça zorladı.

Tahran’ın verdiği karşılığın, İsrail içinde de ciddi tahribata yol açtığı kaydedilen raporda, şu tespitler dikkati çekti:

“Bu savaş döngüsü ve bölgesel istikrarsızlık; Ortadoğu’daki diğer ülkelerin hemen hemen tamamının, yıllardır süregelen yıkım döngüsünden çıkmak ve istikrarlı, barışçıl, ekonomik kalkınmayı önceleyen bölgesel düzenin inşasına odaklanmak istediği bir dönemde İsrail tarafından yeniden tetiklenmiştir. Dolayısıyla bu savaş sadece iki ülkenin değil; bölgeyi yeniden tanımlamak isteyen tüm aktörlerin önünde hem bir sınav hem de bir kırılma anı olarak durmaktadır.

Gelinen noktada, İran’la girilen bu çatışma denkleminin nasıl sonuçlanacağının, Netanyahu’nun siyasi kariyerinin nasıl devam edeceği açısından belirleyici olacağı değerlendirilmektedir.”

Gerilimde 4 ülkenin pozisyonu

Raporda; Türkiye ve dünyanın üç büyük gücünün pozisyonu ile ilgili de şu görüşlere yer verildi:

■ TÜRKİYE: Türkiye, krizin sönümlendirilmesi için diplomatik inisiyatiflere öncülük etme arayışındadır. Bu kapsamda iki temel kanal öne çıkmaktadır: İlki; İsrail’in saldırılarına zımni destek verdiği değerlendirilen ABD nezdindeki diplomatik girişimlerdir. Türkiye, Washington üzerinde baskı kurarak İsrail’in sınırlandırılmasını sağlamaya çalışabilir. İkincisi ise Gazze meselesinde olduğu üzere, bölge ülkeleri arasında iş birliği ve İsrail’in saldırganlığına karşı ortak duruş ve mümkünse yaptırım uygulanmasını sağlayarak İsrail’in sınırlandırılmaya çalışılması olacaktır.

■ RUSYA: En olası senaryo, Kremlin’in kontrollü denge stratejisini sürdürmesidir; böylece Rusya, İran’a yönelik hava savunma modernizasyon sözleşmelerini hızlandırsa dahi sevkiyatları sembolik ölçekte tutarak İsrail’le çatışma riskini minimize etmektedir.

■ ÇİN: Çin’in, gerginliğin azaltılması çağrısında bulunurken aynı zamanda İsrail’i saldırgan davranışlarından dolayı kınayan daha İran yanlısı bir pozisyon alması bekleniyor. Ancak bu söylemin doğrudan bir desteğe dönüşme ihtimali Çin’in dış politika stratejisi açısından düşük bir ihtimal.

■ ABD: Gazze’de yapabileceği çok bir şey kalmamışken İran üzerinden İsrail’de olağanüstü durum oluşturma çabası Netanyahu’nun siyaseten çok fazla seçeneği kalmadığının göstergesi. Trump’ın taleplerine rağmen İran’a saldırması da, İsrail’in sahada daha başına buyruk hareket edeceğinin işareti.