SON DAKİKA: BEYAZ SARAY’DA KRİTİK BEKLEYİŞ: TRUMP’IN İKİ HAFTA KARARININ PERDE ARKASINDA NE VAR?

Ortadoğu yeniden yangın yerine dönerken, gözler Beyaz Saray’a çevrildi. İsrail’in İran’a başlattığı hava saldırıları sonrası, Trump yönetiminin bölgeye müdahale edip etmeyeceği merak konusuydu. Ancak Trump, kararını iki haftalığına erteleyerek şaşırtıcı bir şekilde “bekle-gör” politikasını benimsedi.

İlk bakışta bu bir kararsızlık gibi görünebilir. Ancak ABD’de bazı çevreler, bu bekleyişin stratejik bir fırsat olduğuna inanıyor. CNN International’a konuşan eski Beyaz Saray ve Dışişleri yetkilisi Brett McGurk, “Bu iki hafta diplomasiye bir şans tanımak için kullanılabilir. Eğer gerçekten bir son tarihse ve sonunda ya çözüm bulunacak ya da güç kullanılacaksa, bu etkili bir denge yaratır” diyerek bu tercihin altını çizdi.

Ancak Trump’ın geçmişteki “iki hafta içinde karar vereceğim” söylemleri genellikle sonuçsuz kalmıştı. Altyapı projeleri, ticaret anlaşmaları, Rusya yaptırımları gibi birçok konuda söz verip adım atmayan Trump’ın bu kararı da yalnızca zaman kazanmak için mi aldığı dünya kamuoyu tarafıdnan sorgulanıyor.

‘TRUMP HEP KORKAR’

Geçtiğimiz günlerde Fordo’daki yer altı nükleer tesisine yönelik olası ABD hava saldırılarının an meselesi olduğu konuşuluyordu. Trump, operasyon seçeneklerini masaya yatırdıktan sonra bir adım geri çekildi. Sosyal medyada hemen TACO yani “Trump Hep Korkar” etiketleri dolaşıma girdi. CNN’nin kaleme aldığı analize göre bu kez Trump, dijital evrenden çok gerçek dünyanın dengelerini gözetiyor olabilir. Çünkü olası bir saldırının ABD askerlerinin can güvenliği başta olmak üzere, tüm Ortadoğu’yu sarsacak sonuçları olabilir.

Trump, bu iki haftalık sürede diplomasiye bir kez daha şans verilmesini istediğini duyurdu. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt tarafından okunan açıklamada, “Yakın gelecekte İran’la müzakere olasılığına dair ciddi sinyaller var. Bu nedenle kararımı önümüzdeki iki hafta içinde vereceğim” denildi.

Ancak Trump yönetiminin İran ile diplomasi karnesi oldukça zayıf. Daha önce çöküşle sonuçlanan nükleer anlaşma sürecinden bu yana taraflar arasında ciddi bir güvensizlik hakim. Bu nedenle olası yeni müzakereler umut vermiyor. Ancak İsrail’in son altı gündür süren bombardımanları, İran’ın stratejik hesaplarını yeniden şekillendirmiş olabilir.

‘HAYATININ KARARI’

Trump, başkanlığı boyunca pek çok krizle karşı karşıya kaldı ama bu bambaşka. Ticaret savaşları, göçmen kararları ya da sosyal medya çıkışları bir şekilde geri alınabiliyordu. Ancak eğer B-2 bombardıman uçaklarını Fordo’ya gönderirse, geri dönüş olmayacak.

Eski ABD Başkanı John F. Kennedy’nin 1962 Küba Krizi’ndeki yaklaşımını hatırlatan uzmanlar, Trump’ın da İran’a “kurtarıcı” bir çıkış yolu sunmadan diplomasi yürütemeyeceğini vurguluyor. Carnegie Vakfı’ndan İran uzmanı Karim Sadjadpour, “İran’ın geri adım atması için üç unsur genelde yeterlidir: ekonomik baskı, askeri tehdit ve diplomatik yalnızlık. Ama dördüncü bir unsur daha gerekir: İtibarlı bir geri çekilme imkânı” ifadesinde bulundu.

Trump’ın “kayıtsız şartsız teslim olun” çağrıları ise tam tersine İran’da olumlu bir etki yaratmıyor. Uzmanlar, bu söylemin rejim açısından kabul edilemez olduğunu ve yeni bir açılımın ancak daha yumuşak bir dille mümkün olabileceğini düşünüyor.

İSRAİL BEKLEYECEK Mİ?

Trump’ın iki haftalık bekleme süreci yalnızca ABD değil, İsrail için de büyük belirsizlik yarattı. Tel Aviv yönetimi, Fordo’yu tek başına etkisiz hale getirip getiremeyeceğini değerlendiriyor. ABD özel kuvvetlerinin eski danışmanlarından Seth Jones bu durumu, “Eğer ABD gerçekten diplomasiye zaman tanıyacaksa, İsrail bekleyecek mi? Bu sorunun cevabı henüz net değil” sözleriyle anlattı.

Öte yandan Trump’ın bu duraksamayı sadece diplomasi için değil, aynı zamanda kendi iç kamuoyunu ikna etmek için de kullanabileceği konuşuluyor. “Amerika’yı yeniden harika yap” hareketinin en önemli isimlerinden Steve Bannon ve Tucker Carlson gibi muhafazakâr figürler, yeni bir Ortadoğu savaşına karşı çıkıyor. Ancak Bannon’un Trump’la gerçekleştirdiği son görüşme, tabanın liderin arkasında kenetlenmeye devam edebileceğini gösteriyor.

ZAMANI NASIL KULLANACAK?

Trump bu iki haftada savaş kararı vermekten kaçınabilir mi, yoksa sadece zaman mı kazanıyor? Şimdilik bilinmiyor ancak uzmanlara göre net olan şu: İran krizi, Trump’ın başkanlık döneminin en ağır güvenlik sınavı olacak. Ve bu sınavın sonunda alınacak karar, yalnızca bölgeyi değil, dünyanın geri kalanını da etkileyebilir.