SON DAKİKA DEPREM HABERLERİ: 8.8 BÜYÜKLÜĞÜNDEKİ DEPREM NEDEN BÜYÜK BİR TSUNAMİ YARATMADI?

Çarşamba sabahının erken saatlerinde, Rusya’nın Kamçatka Yarımadası açıklarında, kaydedilen en büyük depremlerden biri meydana geldi. Pasifik kıyıları boyunca bulunan tsunami merkezleri, genellikle büyük depremlerin oluşturduğu devasa okyanus dalgaları olasılığına karşı hızla harekete geçti ve uyarılar yayınladı.

Tsunami Rusya ve Japonyada 3 ila 4 metre yükseklikteydi, Alaska büyük ölçüde etkilenmedi, Californiya’nın bazı bölümlerinde dalgalar yaklaşık 90 santimetreye ulaştı. Tsunamileri simüle eden Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nden (NOAA) bilim insanı Vasily Titov’a göre, Hawaii’de ise dalgalar biraz daha yüksekti.

Bu durum bazı taşkınlara yol açtı, ancak şu ana kadar herhangi bir can kaybı bildirilmedi. Gün ilerledikçe, California, Hawaii, Çin ve Japonya dahil, bu uyarıları düşürmeye veya tamamen kaldırmaya başladı. Çünkü beklenen büyük dalgalar ortaya çıkmamıştı.

Peki ne olmuştu?

‘BÜYÜK VAR, BİR DE GERÇEKTEN BÜYÜK VAR’

The New York Times’a konuşan Oregon Üniversitesi’nden jeofizikçi Diego Melgar’a göre, tsunamilerin beklenenden zayıf olmasının nedeni depremin büyüklüğüyle ilgili olabilir. Melgar şöyle diyor:

“Büyük var bir de gerçekten, gerçekten, gerçekten büyük var.”

🔴 Tsunami Alarmı: Dev dalgalar Japonya’nın Hokkaido kıyılarına vurdu. pic.twitter.com/WCByZj9HqZ

— milliyet.com.tr (@milliyet) July 30, 2025

Dr. Melgar’a göre, bu son deprem, bilim insanlarının depremlerin gücünü ölçmek için kullandığı ölçeğe göre yaklaşık 8.7 ya da 8.8 büyüklüğündeydi. Buna karşılık, geçmişte 9.2’lik depremin ardından Endonezya’yı 2004’te vuran 30 metre yükseklikteki dalgalar ve 9.1’lik depremin ardından Japonya’yı 2011’de vuran yaklaşık 40 metrelik yıkıcı tsunamiler yaşandı.

YAKLAŞIK 10 KAT FAZLA ENERJİ

Bu rakamlar benzer görünse de Dr. Melgar, bunun gerçekte büyük bir fark olduğunu belirtiyor. Çünkü deprem ölçeği logaritmiktir: 9 büyüklüğündeki bir deprem, 8.7 büyüklüğündeki bir depremden yaklaşık 10 kat, 8.8 büyüklüğündekinden ise yaklaşık 3 kat daha fazla enerji taşır.

Çarşamba günü meydana gelen deprem, dünyanın tektonik levhalarından birinin diğerinin altına kaydığı bir dalma-batma zonu boyunca meydana geldi. Bu tür olaylarda deniz tabanı yukarı veya aşağı doğru hareket ederek okyanusa yayılan bir dalga yaratabilir.

Dr. Melgar’a göre, mevcut modeller bu depremin deniz tabanında yüzlerce kilometrelik bir alan boyunca gerçekleştiğini gösteriyor. Depremin kapsadığı alan ne kadar büyükse, tsunami o kadar enerjik olabilir.

‘DETAYLARI ÇÖZMEYE ÇALIŞIYORUZ’

Genelde daha büyük depremler, daha büyük dalgalar üretir. Ancak dalga yüksekliği, iki tektonik levhanın birleşim çizgisi boyunca hareketin farklı noktalarındaki derinliği gibi daha küçük ayrıntılara da bağlıdır.

“Tüm depremler eşit yaratılmamıştır,” diyen Dr. Melgar ekliyor: “Detayları hala çözmeye çalışıyoruz. Tam olarak ne olduğunu anlamak haftalar hatta aylar sürebilir.”

‘2004 ve 2011 TAM BİR CANAVARDI’

Büyük olasılıkla, bu deprem yıkıcı bir dalga oluşturmak için yeterince büyük değildi. “Yanlış anlama olmasın, bu hala devasa bir olay,” ifadelerini kullanann Dr. Melgar. “Ama 2004 ve 2011’deki depremler tam anlamıyla canavardı” diye de ekliyor.

‘PASİFİK’TEKİ UYARI AĞI HAZIRLADI’

Dr. Melgar, yaşanan tsunami dalgasını biraz şiirsel olarak tanımlıyor: Aynı yerde 1952 yılında da bir deprem olmuştu. O deprem, önceden çok az uyarıyla Hawaii kıyılarına ulaşan yaklaşık 3.5 metrelik bir dalga oluşturmuştu. Bu sefer, Pasifik Okyanusu’ndaki uyarı merkezleri ağı sayesinde dünya çok daha hazırlıklıydı dedi ve şunları söyledi:

“Bu biraz ‘tedbirli olmak zarar getirmez’ durumu. Uyarılar gönderildi. Bu büyük bir başarı.”