Türkiye’nin ulusal Deniz Planlama Haritasına yeni ‘Deniz Koruma Alanları’ eklendi

Türkiye’nin yeni Deniz Koruma Alanları (DKA), Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) bünyesindeki Hükümetlerarası Oşinografi Komisyonuna (IOC) kaydettirilen haritaya işlendi.

Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre söz konusu güncelleme, Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi’nin (DEHUKAM) ilgili kurumların katkılarıyla hazırladığı ve geçtiğimiz ay UNESCO’ya bağlı Hükümetlerarası Oşinografi Komisyonu’na (IOC) kaydettirilen haritaya işlendi.

DENİZ EKOSİSTEMİNİN KORUNMASI PLANLANIYOR

DKA’ların arasında Kuzey Ege ve Fethiye-Kaş açıklarındaki iki alan dikkat çekiyor. Türkiye’nin çevre denizlerinde başka DKA’ların da yayımlanacağı öğrenildi. DKA’larda deniz ekosisteminin korunması ve çevresel önlemlerin alınması planlanıyor.

Öte yandan, söz konusu DKA’ların denizlerde seyrüsefer serbestisini etkilemeyeceği öğrenildi.

Tarım ve Orman Bakanlığı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı arasında DKA’ların statüleri ve mevzuatına dair koordinasyon çalışmaları devam ediyor.

TÜRKİYE ÇEVRE DENİZLERİNE SAHİP ÇIKIYOR

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da daha önce, Finike açıklarında “Finike Denizaltı Dağları Özel Çevre Koruma Bölgesi” ilan etti. Bu konudaki Bakanlar Kurulu Kararı 16 Ağustos 2013 tarihli ve 28737 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Fethiye-Kaş açıklarında tesis edilen DKA ile birlikte, Türkiye’nin Akdeniz’de koruduğu çevre alanları kapsamının genişlemesiyle Türkiye, çevre denizlerine giderek daha fazla sahip çıkıyor.

DENİZ MEKANSAL PLANLAMA KOORDİNASYON KURULU İHDAS EDİLDİ

Türkiye’nin nisanda ilan edilen ve haziranda IOC’ye kaydettirilen Deniz Mekansal Planlamasının daha da geliştirilmesi ve kurumlararası eşgüdümün sağlanması amacıyla “Deniz Mekansal Planlama Koordinasyon Kurulu”nun oluşturulmasına yönelik Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, 24 Temmuz 2025’te Resmi Gazete yayımlandı.

Bu çerçevede, Kurul’un düzenli toplanarak, Türkiye’nin çevre denizlerindeki sektörel faaliyetlerin çevresel etkilerini değerlendirmesinin yanı sıra bu konuda kurumlararası koordinasyonu sağlaması amaçlanıyor. Kurul’un sekretarya hizmetleri ile koordinasyon ve uygulamalarının takibi ise Dışişleri Bakanlığı tarafından yürütülecek.

ATİNA’NIN DENİZ PARKLARI TÜRKİYE’NİN HAKLARINI İHLAL EDİYOR MU?

Yunanistan 21 Temmuz 2025 tarihinde İyon ve Ege Denizlerinde iki deniz parkı ilan etti. Esasen deniz parkları, denizin belli bir bölgesini korumak amacıyla kurulan, sürdürülebilirliği destekleyen faydalı araçlardır.

Türkiye’nin de deniz çevresini korumaya yönelik tecrübesi var ve Türkiye bu alanların sayılarını artırmayı hedefliyor. Yunanistan’ın tek taraflı adımlarını ve Ege’de fiili durum yaratılmasını Türkiye’nin kabul etmeyeceği herkesçe bilinmektedir. Uluslararası anlaşmalarla Yunanistan’a devredilmemiş ada, adacık ve kayalıklardan oluşan Coğrafi Formasyonlar (gri alanlar) üzerindeki uygulamalar da dahil olmak üzere Yunanistan’ın Ege’deki oldubitti gayretleri hiçbir hukuki sonuç doğurmaz.

Bu teşebbüslerin Türkiye’nin meşru hakları ve çıkarları üzerinde de hiçbir etkisi olamaz. Türkiye’nin bu konudaki pozisyonunu Dışişleri Bakanlığı tekraren duyurdu ve kayda geçirdi. (9 Nisan 2024 ve 21 Temmuz 2025 tarihli açıklamalar.) Yunan muhataplarla yapılan görüşmelerde de bu hususları vurgulanıyor. Tüm bunlarla birlikte, Türkiye de mukabil adımlar attı ve atmaya devam ediyor.

TÜRKİYE’NİN ÇALIŞMALARI TAMAMLANDI

Hatırlanacağı gibi Türkiye geçtiğimiz aylarda tüm denizlerini kapsayan Deniz Mekansal Planlaması’nı kamuoyuna açıklamış ve BM’nin ilgili kuruluşuna kaydettirmişti. Şimdi de, Dışişleri Bakanlığı ve ilgili kurumların eşgüdümünde, deniz koruma alanlarına ilişkin bir süredir yürütülen çalışmalar tamamlandı. (I) Kuzey Ege’de, Gökçeada açıklarında (II) Akdeniz’de, Finike açıklarında deniz koruma alanları ilan ediliyor.

Sözkonusu iki deniz koruma alanı, Deniz Mekânsal Planlama haritasına dercedilmekte, işlenmektedir. İlgili ekonomik sektörlerin faaliyetlerini engellemeden önümüzdeki dönemde her denizde olacak şekilde bu alanların sayısı artırılacak. Uluslararası deniz hukuku Ege gibi yarı kapalı denizlerde kıyıdaş devletler arasında çevre konuları dahil iş birliğini teşvik etmektedir. Türkiye Yunanistan’a bu yönde çağrı yapmayı sürdürüyor. Aynı zamanda gelişmeleri takip ediyor ve mukabil adımlar atıyor.

Esasen her iki ülkenin de sürdürmek istediği ruhu yansıtan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Miçotakis tarafından 7 Aralık 2023 tarihinde imzalanan “Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Hakkında Atina Bildirgesi” çerçevesinde sorunların uluslararası hukuk, hakkaniyet ve iyi komşuluk temelinde çözümü için samimi ve kapsamlı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğine dair tutum Türkiye tarafından muhafaza ediliyor.