Fahiş aidata yasal fren: Cep yakıyor… Aylık 280 bin TL ödeyen var

Milliyet.com.tr/ÖZEL Fahiş aidat ücretleri gündemden bir türlü düşmüyor. Önceden sadece lüks sitelerdeki yüksek aidatlardan şikayet edilirken, artık çoğu toplu yerleşim yerlerinde aidat ücretleri cep yakmaya başladı. Bazı yerlerde aidatlar neredeyse kiralarla yarışıyor.

Geçtiğimiz günlerde konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Türkiye genelinde 941 bin yapıda yaşayan yaklaşık 20 milyon vatandaşın yaşam kalitesini artırmayı hedeflediklerini belirterek, “Sektörün yasal bir zemine kavuşması şart. Yeni yasama yılında devreye alınacak düzenleme ile site yönetimi hizmeti veren şirketleri sınıflandıracağız. Artık herkes ‘ben yönetim şirketiyim’ diyemeyecek. Bu şirketleri yetkilendireceğiz” dedi.

‘AİDAT EVİN TAKSİDİNDEN YÜKSEK OLAMAZ’

Yeni sistemle birlikte site yönetim şirketlerinin 7/24 denetleneceğini belirten Bakan Kurum, “Haksız aidat artışı yapanlara yaptırım uygulayacağız. Vatandaş evinin taksidini öderken, aidatın daha yüksek olması kabul edilemez. Bu uygulamalar ne hukuka ne vicdana sığar. Aidatları düşürecek bir sistem kurarak vatandaşın yükünü hafifletmeliyiz” dedi.

‘ÇALIŞMADA SONA GELİNDİ’

Peki sitelerde aidatlar nasıl belirleniyor? Burada aidat artışları için bir üst sınır mı olacak? Yasal düzenleme ve yaptırımlar neler olacak? Konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye değerlendiren Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: “Gayrimenkul tarafında tesis yönetimi sektörünü ilgilendiren bazı yasal adımlar atılıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın mevzuat çalışmasında sona gelindi. Konut Politikaları ve Tesis Yönetimi Daire Başkanlığı kapsamında Kat Mükiyeti Kanunu’nda yapılacak bazı düzenlemelerle yetkinin Bakanlığa geçmesi, site ve tesisleri yöneten firmalara yasal bazı düzenlemelerin getirilmesi planlanıyor. Yasal düzenlemeden kastettiğimiz tesis yönetim şirketlerinin açılma şartlarının belirlenmesi, bunların sınıflandırılması, yasal anlamda tarafların sorumlulukları bu kapsamda değerlendiriliyor.

‘PARAYI ALIP ORTADAN KAYBOLANLARI DA GÖRDÜK’

Geçmişte site yönetimlerinin paraları ödememesi nedeniyle doğal gazı, suyu kesilen siteleri de gördük. Bu paraları alan, ortadan kaybolan firmaları gördük.

AİDATLAR NASIL BELİRLENİYOR?

Aslında doğrudan Bakanlığın siteler için toplanan aidata müdahalede bulunması mümkün değil. Planlanan harcamalar karşılığında paralar toplanıyor. Bu yıl öncesinde belirleniyor ve gelecek yıla ilişkin tahmini harcama tutarları üzerinden aidat tahsilatları yapılıyor.

AİDATLAR YILDA BİRKAÇ KEZ BELİRLENEBİLİYOR MU?

Geçtiğimiz dönemlerde asgari ücrete ara zam gelmesi nedeniyle site yönetimleri temmuz ayında aidatları artırmak zorunda kaldı. Binalarla ilgili bakım, onarım zorunluluğu gerektiren unsurlarda, bütçe yetmediği zamanlarda aidatlar ara dönemlerde de artabiliyor.

‘AYDA 280 BİN TL ÖDEYEN DE, 100 TL ÖDEYEN DE VAR’

Harcamalar işletme projesi kapsamında alındığı için Türkiye’de 280 bin TL aylık aidatı olan siteler de var, ayda 100 TL ödeyen apartman sakini de var.

‘REZİDANSTA FİYAT 40 BİN TL’Yİ GEÇİYOR’

Yapılan bir analizde en yüksek aidatın olduğu il olarak Muğla olarak belirlendi. Muğla’da aidat ortalaması 2600 TL oldu. İstanbul’da ortalama aidat 2480 TL, Ankara’da 1743 TL, İzmir’de 1512 TL olarak belirlendi. Rezidans olan sitelerde aidatlar 30-40 bin TL’yi de geçiyor.

‘AİDATLAR KİRANIN %15’İNİ AŞMAMALI’

Ortalama bir aidatın kira bedelinin %15’ini aşmaması uluslararası standartlarda kabul ediliyor. Toplanan aidatların %65’i personel giderine, %15’i enerjiye, %15’İ de bakım ve onarım maliyetlerine harcanıyor.

AİDATLAR İÇİN BİR SINIR VAR MI?

Kanunda aidatlarla ilgili bir sınırlama var. Kat Mülkiyeti Kanunu 22’nci Maddesi’ne göre kiracının ödemekle yükümlü olduğu kira miktarı ile sınırlıdır.

AİDATLARA DÜZENLEME NASIL OLACAK?

Tesis yönetimi tarafında hazırlanan taslak metne baktığımızda aidat artışlarının düzenlenmesi için özel bir madde yok. Site harcamalarının en az 1 kez ilgili idare tarafından denetlenmesi söz konusu. Aidat dışında gele gelirler nereye harcanıyor? Demirbaş veya farklı harcamalar söz konusu mu? Bunların denetlenmesi söz konusu olacak gibi duruyor.

Bu denetim sadece harcamalar açısından değil ana gayrimenkulün teknik olarak güvenli işletilmesi amacıyla zorunlu bakımları yapılıyor mu? Yangın önlemleri, acil durum önlemleri alınıyor mu? Bu konular incelenecek. Şu an için Kat Mülkiyeti Kanunu’nda kapsamlı bir değişiklik olmadığını değerlendiriyoruz.

AİDATTA BİR ÜST SINIR OLACAK MI?

Taraflar arasında bütçeleri işletme projesine göre kat malikleri kendi aralarında yapmaya devam edecekler. Burada Bakanlığın aidatı belirleme, ‘şu rakamın üzerinde olamaz’ gibi bir değerlendirmesi söz konusu olamaz.

FAHİŞ FİYAT ARTIŞI YAPANA CEZA OLACAK MI?

Haksız fiyat artışı site yönetiminin kendi kararına göre yapılmaz. Bir genel kurul yapılacak ve onların aldıkları kararla yapılabilir. Kat malikleri sulh hukuk mahkemelerine başvurup fahiş aidat artışının düzeltilmesini talep edebilirler. Haksız fiyat artışı yapan bir yönetim şirketiyle, bu şirkete Bakanlık ayrıca bir ceza uygulayabilir.

Bakanlığın tesis yönetim firmalarına yetki belgesi vermesi ve bu yetki belgelerinde usulsüzlük varsa iptal etme hakkı söz konusu.”