Son Dakika! İran’a yaptırım için düğmeye basıldı: Snapback kararı ve tepkiler

Üç Avrupa ülkesi, nükleer dosyada sonuç alınamadığını gerekçe göstererek İran’a karşı yeni yaptırım süreci başlatıldığını duyurdu. E3 olarak bilinen Almanya, İngiltere ve Fransa, yaptıkları ortak açıklamada, yükümlülüklerini yerine getirmeyen Tahran yönetimine karşı Birleşmiş Milletler yaptırımlarının tekrar uygulanmasının önünü açacak “snapback mekanizmasının” aktive edildiğini belirtti.

BM Güvenlik Konseyine iletilen beş sayfalık bildiride, İran’ın son altı yılda yükümlülüklerini ihlal ederek taahhütlerine uymadığı vurgulandı. Belgede ayrıca, 2019’dan bu yana ülkenin nükleer kapasitesini artırdığı ve yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunun “sivil amaçlarla açıklanamayacağı” öne sürülerek, İran’ın nükleer faaliyetlerinin “uluslararası barış ve güvenlik için açık tehdit olmaya devam ettiği” ifadeleri yer aldı.

SNAPBACK MEKANİZMASI NEDİR?

2015’te imzalanan ve ABD’nin daha sonra tek taraflı olarak çekildiği nükleer anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı BM kararında yer alan snapback mekanizması, Konsey’in 30 gün içinde aksi yönde karar almaması halinde daha önce kaldırılan BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesini öngörüyor. Bu durumda altı BMGK kararının tekrar geçerli hale gelmesi söz konusu olacak.

E3 ülkelerinin başvurusu üzerine BM Güvenlik Konseyi’nin, İran gündemiyle Cuma günü TSİ 17.00’de kapalı bir oturum düzenleyeceği bildirildi. Toplantı talebinin İngiltere ve Fransa tarafından yapıldığı kaydedildi.

TAHRAN: BU HATA DÜZELTİLMELİ

İran Dışişleri Bakanlığı, Avrupa ülkelerinin açıklamasını “provokatif” buldu. Yapılan açıklamada, bu adımın “İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasındaki iş birliğini ciddi biçimde zayıflatacağı” vurgulandı.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi de İngiliz, Alman ve Fransız mevkidaşlarıyla telefon görüşmeleri yaptı. Arakçi, Avrupalı bakanlara “önümüzdeki günlerde bu hatanın düzeltilmesini beklediklerini” iletti. Ayrıca, söz konusu girişimi “yasa dışı ve haksız” olarak nitelendiren Arakçi, İran’ın ulusal çıkarlarını korumak amacıyla gerekli karşılığı vereceklerini söyledi.

ÇİN VE RUSYA’DAN TEPKİ: KRİTİK KAVŞAK

AFP’nin haberine göre Rusya, Cuma günü yayınladığı açıklamada İran’a yönelik kararın “onarılamaz sonuçlar” doğurma riski taşıdığını kaydetti.

Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, “Bu yanlış kararlarını, onarılamaz sonuçlar ve daha büyük bir trajediye yol açmadan önce tekrar düşünmeleri ve gözden geçirmeleri konusunda onları güçlü şekilde uyarıyoruz” denildi.

Çin yönetimi ise BM yaptırımlarını geri getirmenin “yapıcı” olmadığını belirtti. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Jiakun, günlük basın brifinginde “İran nükleer konusu kritik bir kavşakta. Birleşmiş Milletler’in snapback mekanizmasını geri getirmek yapıcı değil ve İran’ın nükleer sorununun politik ve diplomatik yollarla çözümlenmesi sürecini baltalayacaktır” ifadelerini kullandı.