NATO sınırında Rus iHA’sı krizi

Polonya’nın hava sahası Rus insansız hava araçları (İHA) tarafından ihlal edilirken, bu, NATO ile Rusya’yı karşı karşıya getiren büyük bir krize neden oldu. Zira Polonya’da yaşanan olay çerçevesinde, Ukrayna’daki savaşın başladığı 2022 yılından bu yana ilk kez bir NATO üyesi ile Rusya’ya ait unsurlar arasında doğrudan çatışma yaşandı.

Polonya Başbakanı Donald Tusk, NATO ülkesi toprakları üzerinde ilk kez Rusya’ya ait İHA’lar düşürüldüğünü bildirirken, hava sahası ihlalini “büyük ölçekli bir provokasyon” olarak niteledi. ülkesinin 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana direkt çatışmaya girmesine hiç bu kadar yaklaşmadığını kaydetti.

ABD Başkanı Donald Trump, konuyla ilgili sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Rusya neden Polonya hava sahasını İHA ile ihlal ediyor? İşte başlıyoruz” paylaşımında bulundu.

4. madde çağrısı

Tusk, Polonya hava sahasının 19 kez ihlal edildiğini belirterek, İHA’ların bir kısmının Polonya hava sahasına ilk defa Belarus üzerinden girdiğini belirtti. Başbakan Tusk, “NATO Anlaşması’nın 4. maddesi yürürlüğe sokulmalıdır. Diğer başkentler arasında yapacağımız istişarelerden somut adımlar bekleyeceğiz. Bu, bizim savaşımız değil, Ukrayna’nın da savaşı değil. Bu, Rusya’nın tüm Batı dünyasına karşı ilan ettiği bir savaş” dedi. NATO Anlaşması’nın 4. Maddesi, üye ülkelerden birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı veya güvenliği tehdit altında hissetmesi durumunda, diğer üyelerle bir araya gelerek bu durumu görüşmeye imkan tanıyor.

NATO: Hazırız

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de, “Hava savunmamız devreye girdi ve NATO topraklarının savunulması, tasarlandığı şekilde başarıyla sağlandı. Polonya ile birlikte bu operasyona birçok müttefik katıldı. Bunlar arasında Polonya F-16’ları, Hollanda F-35’leri, İtalyan AWACS’ı, NATO çok rollü tanker nakliye uçağı ve Alman Patriot sistemleri yer aldı” dedi. “Putin’e mesajım açık. Ukrayna’daki savaşı durdur” diyen Rutte, “Biz hazırız, teyakkuzdayız ve NATO topraklarının her karışını savunacağız” ifadesini kullandı.

‘5. maddeye götürmezler’

Polonya, hava sahasının Rus insansız hava araçları tarafından ihlal edilmesinin ardından NATO’yu, Kuzey Atlantik Antlaşması’nın 4. maddesi çerçevesinde olağanüstü toplantıya çağırması endişe yarattı. Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, Milliyet’e şu değerlendirmeyi yaptı:

“Sorunun esası, Rusya NATO ile karşı karşıya gelir mi? Gelmez. NATO her halükarda ve hala ayaktadır. NATO’yla karşı karşıya getirilmesi herkes için intihar olur. Polonya, tek başına kendisini savunabilecek imkan ve kabiliyete sahip değil, Rusya’yı karşısına alırsa kimse de onun arkasından gelip bir şey yapamaz. Polonya bu kavgaya girmez, riskini bilir, tecrübeleri çok büyük. (NATO kuruluş antlaşmasının kollektif savunmayı öngören 5. maddesi devreye alınır mı?) Mümkün değil. 11 Eylül’de (5. maddenin devreye alındığı ilk ve tek olay) bile uygulanmadı. 4. madde bir uyarıdır; ‘Topyekün arkamda durmanıza henüz ihtiyaç yok ama burada ciddi bir risk doğmuştur’ der. 5. maddeyi kullandığınızda başarı kazanır mısınız? Büyük bir soru işaretidir. Yani bugün 5. maddeyle bütün AB dahil olmak üzere oradaki ülkelerin tamamı, NATO üyeleri tamamının böyle bir tutum alıp savaşa girebilme şans ve ihtimalleri yoktur. Savaşacak kabiliyeti de yok, nüfusu da müsait değil.” ● HANDE ATILGAN Ankara

AB’den sert tepki: Yanıt vereceğiz

Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Roberta Metsola, “Polonya’nın herhangi bir saldırıya karşı kendini savunma hakkı vardır. Mesele yalnızca güvenliğimiz değil, aynı zamanda böyle bir saldırıya karşı hazırlıklı olduğumuzdan emin olmamızdır” dedi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise “Belirtiler olayın kazara değil, kasıtlı olduğu yönünde… AB, Polonya ile tam dayanışma içindedir” ifadelerini kullandı.

Rusya: Polonya’yı hedef almadık

Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’ya yönelik gece boyunca sürdürülen saldırılarda Rus İHA’ların Polonya’yı hedef almadığını savundu. Açıklamada, Ukrayna savunma ve sanayi tesislerinin hedef alındığı belirtildi, “Her şeye rağmen, Polonya Savunma Bakanlığı ile istişarelere hazırız” ifadelerine yer verildi.