SON DAKİKA: İSRAİLLİ UZMANDAN ‘NÜKLEER BOMBA İDDİASI’: İRAN’IN KAYIP URANYUMLARI NEREDE?

ABD ve İsrail’in son haftalarda İran’a yönelik gerçekleştirdiği yoğun bombardıman, Tahran’ın nükleer programını durdurmaya yetmedi. İsrailli nükleer uzman Sima Shine, İran’ın “yüzlerce, belki de binlerce” gelişmiş santrifüjü gizli tesislerde sakladığını ve zenginleştirilmiş uranyum stoklarını önceden bilinmeyen yerlere taşıyarak nükleer bomba üretme kapasitesini koruduğunu iddia etti.

Shine, İngiliz gazetesi The Telegraph’a verdiği röportajda, İran’ın bilinen üç nükleer tesisi Fordo, Natanz ve İsfahan’a yapılan saldırılardan önce uranyum stoklarını güvenli alanlara yaydığını söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) dört yıldır bu tesislere erişiminin olmamasının, iddiaların ciddiyetini arttırdığını vurguladı.

‘RAHATLIKLA NÜKLEER BOMBA YAPABİLİRLER’

İsrail istihbaratında ve güvenlik kurumlarında 30 yılı aşkın görev yapan Shine, “İran’ın elinde gerekli uranyum, santrifüjler ve bilgi mevcut. Bugün değil ama yarın, rahatlıkla bomba yapabilirler” diyerek uyarıda bulundu. UAEA’ya göre İran, yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş 400 kilogram uranyuma sahip. Bu miktar, yüzde 90’a çıkarıldığında yaklaşık 9 ila 10 nükleer silaha yetecek seviyede.

‘BİRÇOK TESİSE DAĞITILDI’

İran’ın, bu materyalleri ABD’nin saldırısından günler önce “taşıma” kararı aldığını söyleyen Shine, bu adımın nükleer programın geleceğini korumaya yönelik olduğunu belirtti. “Her yer biliniyor sanmayın” diyen uzman, Tahran’ın santrifüjleri ve materyali bilinmeyen birçok tesise dağıttığını vurguladı.

HASAR OLMADIĞI SÖYLENDİ

Pazar günü ABD’nin başlattığı hava saldırısında, yerin 60 metre altına nüfuz edebilen GBU-57 sığınak delici bombaları ilk kez sahada kullanıldı. 14 bomba özellikle Fordo’daki zenginleştirme tesisini hedef aldı. Ancak bu tesisin zemin altında 300 ila 500 metre derinlikte olduğu düşünüldüğünden, verilen hasar net bir şekilde bilinmiyor üstelik İran tarafı hasar olmadığına dair de bir açıklamada bulundu.

KAMYONLARLA MI TAŞINDI?

Öte yandan ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Dan Caine, “Tesisler çok ağır hasar aldı ama tamamen yok edilip edilmediği henüz bilinmiyor” dedi. Uydu görüntülerinde Fordo yakınlarında 16 kamyonluk bir konvoyun, büyük bir tahliye operasyonu yürüttüğü görüldü. Analistler, bu görüntülerin “bir taşıma girişimine” işaret ettiğini belirtti.

‘HER ŞEY KONTROLÜMÜZDE’

İran’dan gelen açıklamalarda ise, tüm materyalin güvenli bir şekilde taşındığı ve hiçbir uluslararası tehdide yol açmayacağı savunuluyor. İran Devrim Muhafızları’nın (IRGC) şu anda ülkenin savunmasından iç güvenliğe kadar tüm alanlarda kontrolü elinde tuttuğu bildiriliyor. Bir İranlı yetkili, “Uranyumun nerede olduğunu çoğu üst düzey yetkili bile bilmiyor. Aramayın, güvende” ifadelerini kullandı.

‘CİDDİ ORANDA ZAYIFLATILDI’

Buna karşın İsrail istihbarat kaynakları, İran’ın nükleer programının tamamen yok edilmediğini, ancak ciddi oranda “zayıflatıldığını” kabul ediyor.

UAEA Başkanı Rafael Grossi, saldırıların “çok ciddi” hasara yol açtığını belirterek, denetçilerin sahaya geri dönmesi gerektiğini söyledi. Ancak İran, diplomatik görüşmeleri askıya aldığını ve nükleer çalışmaları barışçıl çerçevede sürdüreceğini duyurdu.

Uluslararası gözlemciler ise daha temkinli. Bradford Üniversitesi’nden nükleer uzman Dr. Becky Alexis-Martin, “Eğer uranyum imha edilmediyse, İran çok daha küçük ve gizli tesislerle kısa sürede yeniden bomba üretebilir” dedi.