DÜNYA HABERLERİ: PETROL KARŞILIĞINDA FÜZE! İRAN-ÇİN HATTINDA GİZLİ BİR ANLAŞMA MI YAPILDI?

İran ile İsrail arasında yaşanan 12 günlük savaşın ardından İran, tahrip edilen hava savunma sistemlerini yenilemek amacıyla Çin’den yeni hava savunma bataryaları temin etti. Middle East Eye’a (MEE) konuşan Arap yetkililer, bu sevkiyatların 24 Haziran’da ilan edilen fiili ateşkesin ardından gerçekleştiğini aktardı.

SAVUNMAYI YENİDEN İNŞA ETME ÇABASI

Kimliğinin gizli kalmasını isteyen bir yetkiliye göre, ABD’nin Arap müttefikleri de İran’ın savunma kapasitesini yeniden inşa etme çabalarından haberdar edildi. Beyaz Saray’ın da gelişmelere dair bilgilendirildiği öne sürüldü.

PETROL KARŞILIĞINDA FÜZE

Yetkililer, kaç adet füze bataryası teslim edildiğini belirtmese de, İran’ın Çin’den gelen bu sistemleri petrol karşılığında aldığı ifade edildi. İran’ın petrol ihracatının yaklaşık yüzde 90’ının Çin’e yöneldiğini belirten ABD Enerji Bilgi Dairesi (EIA), Tahran’ın ABD yaptırımlarına rağmen Malezya gibi ülkeler aktarma merkezi olarak kullanarak sevkiyatlarını sürdürdüğünü raporlamıştı.

TAHRAN-PEKİN İŞBİRLİĞİ

Bölgedeki analistlerin aktardığına göre yeni sevkiyatlar, Çin ile İran arasındaki stratejik ilişkilerin derinleştiğini ortaya koyuyor. Geçtiğimiz haftalarda İsrail, İran’ın balistik füze rampalarına saldırmış, bazı üst düzey İranlı asker ve bilim insanlarını hedef almıştı. Ancak Tahran yönetimi bu saldırılara rağmen Tel Aviv ve Hayfa’da hassas bazı hedefleri vurmayı başarmıştı.

GEÇMİŞTE DE BENZERİ YAŞANDI

İran, Çin ile geçmişte de benzer savunma iş birliklerine imza atmıştı. 1980’lerde Çin yapımı HY-2 Silkworm seyir füzeleri Kuzey Kore üzerinden İran’a ulaştırılmış, bu füzeler daha sonra Kuveyt’i ve bir ABD tankerini hedef almak için kullanılmıştı. 2010 yılında da İran’ın Çin’den HQ-9 hava savunma sistemleri aldığı iddia edilmişti.

Günümüzde İran’ın Rus yapımı S-300 sistemlerinin yanı sıra, yerli üretim Khordad serisi ve Bavar-373 gibi bataryalara sahip olduğu biliniyor. Ancak bu sistemlerin, İsrail’in sahip olduğu ABD üretimi F-35 savaş uçaklarına karşı etkisinin sınırlı olduğu değerlendiriliyor.

Çin, hava savunma sistemlerini yalnızca İran’a değil; Pakistan ve Mısır gibi bölge ülkelerine de ihraç ediyor. Bu bağlamda, HQ-9 ve HQ-16 gibi sistemler Çin’in bölgedeki silah diplomasisinde önemli yer tutuyor.

JEOPOLİTİK OLARAK YENİDEN ŞEKİLLENME SÜRECİ

İranlı uzmanlara göre bu gelişmeler, Tahran’ın yalnızca askeri değil, jeopolitik pozisyonunu da yeniden şekillendirme sürecinde olduğunu gösteriyor. İran’ın Çin ile kurduğu savunma köprüsü, bölgedeki dengeleri uzun vadede etkileyebilecek yeni bir döneminin habercisi olabilir.