GÜNCEL BİLİM HABERLERİ: BU ‘DAVETSİZ MİSAFİR’ OLARAK ANILAN KUYRUKLU YILDIZ DÜŞÜNÜLDÜĞÜ GİBİYSE, DAHA ÖNCE İNSANLIĞI GÖRDÜĞÜ HİÇBİR ŞEYE BENZEMİYOR!

Güneş Sistemi’ne giren yıldızlararası cisimler (ISO) nadiren görülüyor. 2017’de Oumuamua gökyüzünü hızla geçerken interneti adeta sallamıştı. 2019’da ise Kuyruklu Yıldız 2I/Borisov, NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu tarafından yakalanmıştı. Bilim insanlarına göre “elimizde bir diğer davetsiz misafir var.”

Astronomlar, 31/ATLAS Kuyruklu Yıldızı’nı ilk kez 1 Temmuz’dagözlemledi. Kökeni hala bilinmiyor ancak gözlem yapan araştırmacılar, bu buz, toz ve donmuş gaz yığınından oluşan kuyruklu yıldızın, Samanyolu’nun kalın diski olarak bilinen bölgesinden geldiğini düşünüyor.

Temsili kuyruklu yıldız görseli. iStock

Bu bölge, çoğu 10 milyar yılın üzerinde yaşa sahip çok eski yıldızlardan oluşan, galaksimizin ince diskinin yukarısında ve aşağısında yer alan bir katman.

7 MİLYAR YAŞINDA

Eğer 31/ATLAS gerçekten bu kalın disk içinde doğmuşsa, bugüne kadar gözlemlenen en yaşlı kuyruklu yıldız olabilir, yani yaklaşık 7 milyar yaşında. Bu da onu Güneş Sistemi’nden 3 milyar yıl daha yaşlı yapar. Kuyruklu yıldızın Samanyolu düzleminde yukarı-aşağı hareket etme biçimi, onun bu diskten çıkmayıp milyarlarca yıl boyunca orada kalmış olabileceğini düşündürüyor. Popular Mechanics’in haberine göre “Eğer şanslıysak, bu kuyruklu yıldız Samanyolu’nun erken dönem oluşumuna dair bize içeriden bir bakış sunabilir.”

YILDIZLARARASI!

Bu kuyruklu yıldızın, başlangıçta gezegenlerin oluşmasına katkı sağlayan küçük gökcisimlerinden biri olan bir buzlu “planetesimal” (yani küçük bir gezegenimsi) olduğu düşünülüyor. Ancak bugün bize nasıl ulaştığı ise daha tartışmalı bir konu. İngiltere Kraliyet Astronomi Derneği’nin 2025 Ulusal Alstronomi Toplantısında araştırmacılar kuyruklu yıldızla ilgili şunları söyledi:

• “31/ATLAS’ın fiziksel özellikleri, daha önce keşfedilen iki yıldızlararası cisimden farklı, fakat yörüngesi ve geliş hızı, onun Samanyolu’ndaki yıldızlararası cisimler popülasyonuna ait olduğunu gösteriyor.”

NASIL HESAPLANIYOR?

Araştırma ekibi, ESA’nın Gaia uydusunun 2014 ile 2025 yılları arasında gözlemlediği yaklaşık 1 milyar yıldızın (hatta ölü olanların bile) konum ve hız bilgilerini kullanarak yıldız yörüngelerini modelleyen bir olasılık simülatörü kullandı. Bu simülasyon, gezegen öncesi gaz ve toz disklerinin kimyasal yapıları ve galaksideki dinamiklerle birleştirilerek, Samanyolu’ndaki yıldızlararası cisimlerin hızları, yaşları ve kimyasal bileşimlerinin tahmin edilmesini sağladı.

Uzmanlar, 31/ATLAS’ın geldiği yıldız popülasyonuna göre belirli özelliklerini tespit edebileceklerini düşünüyor. Güneş Sistemi dahil olmak üzere yıldız sistemleri, gaz ve tozdan oluşan bu protoplanet disklerinden oluşuyor ve bu disklerin özelliklerinin yıldızları tarafından belirlendiği varsayılıyor. Modeller ayrıca, yıldızlararası cisimlerin (ISO’ların) bu disklerden erken dönemde ayrıldıklarını ve bir yıldız sisteminin soğuk dış bölgelerine dağıldıklarını da öngörüyor.

‘HER YILDIZDAN TAŞIYOR OLABİLİR’

Yine de 31/ATLAS’ın kökeninin hikayesinde hala birçok eksik parça var. Uzayda görece bozulmamış bir rotayla mı geldi, yoksa farklı yıldızlar tarafından yörüngesi mi saptırıldı, bu hala bir gizem. Şimdiye kadar öne sürülenlere rağmen, bu kuyruklu yıldız hala gaz, toz ve gizemle örtülü. Ancak yıldızlararası cisimlerin neredeyse sonsuz süre var olabileceği düşünüldüğünden, bu tür cisimlerin galakside var olmuş hemen her yıldızdan parçalar taşıyor olabileceği varsayılıyor.

Araştırmacılar, “Yıldızlararası cisimler, gezegen öncesi gökcisimlerinin oluşumu ve evrimi hakkında farklı galaktik ortamlardan kanıtlar elde etme fırsatı sunuyor. 31/ATLAS’ın daha fazla gözlemlenmesi, varsayımlarımızı test etmemizi sağlayacaktır” diyor.