Balkanlar’da Osmanlı izi süren tarihçi Prof. Dr. Machiel Kiel hayatını kaybetti

TTK, Prof. Dr. Machiel Kiel’in vefat ettiğini sosyal medya hesabından duyurdu. TTK’nin, 87 yaşında Almanya’nın Bonn kentinde vefat eden Kiel için yayımladığı taziye mesajında, “Şeref üyemiz Prof. Dr. Machiel Kiel’in vefatını derin bir üzüntüyle öğrenmiş bulunuyoruz. Osmanlı dönemi mimari eserleri ve şehirleri üzerine kıymetli eserler veren hocamızın ailesine, yakınlarına ve camiamıza başsağlığı dileriz.” ifadesi kullanıldı.

OSMANLI TARİHİNE ADANMIŞ BİR ÖMÜR

Prof. Dr. Machiel Kiel, 1938’de Hollanda’da doğdu.

1952-1958 yıllarında çeşitli işletmelerde ve 18 sene eski eserlerin restorasyonunda taşçı ve duvar ustası olarak çalışan Kiel, güzel sanatlar ve mimariye olan ilgisini kitaplarla destekledi ve 1959’da Balkanlara seyahat etti.

30 yaşından sonra üniversite okumaya karar veren Machiel Kiel, Almanca, İngilizce ve Fransızcanın yanı sıra Türkçe, Sırpça ve Bulgarca öğrendi, ardından Amsterdam Üniversitesinde doktora yaptı.

Utrecht, Durham, Harvard, Moskova, İstanbul üniversitelerinde çalışıp akademik araştırmalar yapan Kiel, 1969-1990 yıllarında Balkanlar’da Osmanlı mimarisini araştırdı.

Sadece Balkan taşrasını gezmekle kalmayıp, bazı şehirlerini de kayıt altına alan Kiel, Saraybosna’nın tarihi çarşılarını, Selanik’in atmosferini, Atina’daki sayısız eseri, Üsküp’ün mimarisini ve daha pek çok şehri adım adım gezerek bu coğrafyanın zenginliklerini yakından tanıdı, fotoğraflarını çekti.

1972’de Hollanda Bizans Araştırmaları Uluslararası Komitesi üyesi olan Kiel, 1979-1999 yıllarında İstanbul, Ankara ve Sofya’daki Osmanlı arşivleri üzerinde araştırma yaptı.

1983’de Amsterdam Üniversitesinde “Osmanlı Döneminde Bulgaristan’ın Kilise Mimarisi ve Duvar Resimleri” konulu teziyle doktorasını tamamlayan Kiel, 1992’de Ege Üniversitesi tarafından “onur doktora” ünvanına layık görüldü.

1993’de Utrecht Üniversitesinde kadrolu profesör olan Kiel, bildirileriyle ilgili birçok konferansa katıldı.

TDV İSLAM ANSİKLOPEDİSİ’NE 127 MADDE YAZDI

Machiel Kiel, özellikle uluslararası alanda akademik ve sanatsal çalışmalarıyla öne çıktı. Kiel, TDV İslam Ansiklopedisi’ne, Yunanistan, Arnavutluk, Bulgaristan, Bosna-Hersek, Karadağ, Kosova, Makedonya, Sırbistan ve Türkiye’nin şehir ve kasabaları ile 3 tematik konuyu kapsayan 127 önemli maddeyi yazarak bölgenin Osmanlı tarihine dair bilgi birikimini aktardı.

Kiel, çalışmalarıyla Balkanlar’daki Osmanlı dönemine ait cami, bedesten, dergah, mescit, mektep, külliye, tekke, imaret, kervansaray, çarşı, han, hamam, çeşme, su kemerleri ve köprüler gibi mimari eserlerin, inşa döneminden bugüne gelinceye kadar hangi aşamalardan geçtiğini kayıt altına aldı.

Machiel Kiel, Bosna Savaşı’nda yıkılan Mostar Köprüsü gibi birçok eserin yeniden inşasında görev yaptı.

Birçok üniversitede konuk profesör olarak ders veren ve emekli olduktan sonra İstanbul’daki Hollanda Arkeoloji Enstitüsünün direktörlüğünü üstlenen Kiel, Balkanlar’daki Osmanlı mimarisi üzerine 190’dan fazla makale ve 11 kitap yayımladı.