Zirveden 8 sonuç!

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Rusya-Ukrayna barışı için başlattığı girişimin bir parçası olarak, Beyaz Saray’da ağırladığı misafirleriyle yaptığı görüşmelerde, beklenenin aksine savaşı sona erdirebilecek büyük bir adım atılamadı. Buna karşılık, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında ikili veya Trump’ın da katılacağı üçlü zirve için hazırlık yapılacağı, Ukrayna’ya güvenlik garantisi karşılığında ABD’den silah alımı gibi birden fazla sonuç çıktı. İşte, çıkan sonuçlardan bazıları…

■ GERGİNLİK YAŞANMADI

Beyaz Saray’da Trump ile Zelenskiy arasında yapılan toplantıda, Şubat ayındakinin aksine bir gerginlik yaşanmadı. Zelenskiy, bu kez üniforma yerine kravatsız takım elbiseyle gelirken, Trump da, kendisini karşılarken kıyafetini övdü.

■ LİDERLER GÖRÜŞECEK

ABD Başkanı Trump, Rusya lideri Putin ve Ukrayna lideri Zelenskiy arasında ikili, ardından da kendisinin katılacağı üçlü bir toplantı yapılacağını söyledi. Zelenskiy, böyle bir toplantıya hazır olduğunu söylerken, Kremlin de buna sıcak baktığına ilişkin açıklamalarda bulundu. Hatta İngiliz “Financial Times” gazetesi, Putin’in görüşme için Moskova’yı önerdiğini yazdı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise, görüşmede 4. koltuğun olması gerektiğini savunuyor.Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt de dün yaptığı açıklamada, “Putin barış sürecinin bir sonraki aşamasını başlatmayı, yani Başkan Zelenskiy ile görüşmeyi kabul etti” dedi. Leavitt güvenlik garantileri kapsamında ABD askerlerinin Ukrayna’da sahaya inmeyeceğini açıkladı.

■ MÜZAKERE DÜZEYİNİN YÜKSELTİLMESİ

Görüşmede, Rusya ve Ukrayna arasında İstanbul’da gerçekleştirilen müzakerelerde temsil düzeyinin yükseltilmesi deele alındı. Başkanlık Yardımcısı Yuri Uşakov, “Taraflar, mevcut temsilci düzeyinin üzerine çıkma olasılığını değerlendirmeyi planlıyor” dedi. Bu, diplomatik sürecin bakanlar düzeyine taşınabileceğine işaret ediyor.

■ ATEŞKES DEĞİL BARIŞ

ABD Başkanı Trump, Ukrayna’da ateşkes gerekmediğini, çünkü Ukrayna ve Rusya savaş halindeyken de barış anlaşması yapılabileceğini söyledi. Avrupalı müttefiklerse bu konuda farklı görüşlere sahip.

■ TOPRAK TAKASI VE KIRIM

ABD Başkanı Trump, Zelenskiy ve Avrupa liderleriyle görüşmeler öncesinde, “Olası toprak takaslarını da görüşmemiz gerekiyor” dedi. Trump, dün Fox News kanalına da, Ukrayna’nın asla NATO’nun bir parçası olmayacağını yineledi. Batı medyası, Zelenskiy’nin belirli ölçülerde toprak takasına sıcak bakabileceğine dikkat çekiyor. Zelenskiy ise, Kırım, Luhansk ve Donetsk’in Rusya’ya bırakılmasının söz konusu olamayacağını savunuyor.

■ UKRAYNA’YA NATO TİPİ GARANTİ

Trump, Zelenskiy ile güvenlik garantileri konusunda “verimli” görüşmeler yaptığını ve bunun “ABD ile koordineli olarak birçok Avrupa ülkesi tarafından sunulacağını” açıkladı. Trump, “Yardım edeceğiz ve bu sürece dahil olacağız” dedi. Avrupalı liderler de, NATO tüzüğünün 5. maddesine benzer garantiler talep etti. AB liderlerinin dün gerçekleştirdiği video konferans toplantısının ardından yapılan yazılı açıklamada da “Şimdi, NATO’nun 5’inci maddesine benzer, ABD’nin de dahil olacağı güçlü bir güvenlik mekanizmasını oluşturma zamanı” denildi. Bu madde, İttifak üyesi bir ülkeye yapılan saldırının, tüm üyelere yapılmış kabul edileceğini öngörüyor.Zelenskiy de dün Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Antonio Costa ve Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store ile Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantileri ve Rusya’ya yönelik AB yaptırımlarını görüştü.

■ TRUMP TİCARET DE YAPTI

Ukrayna, barış ve güvenlik garantileri karşılığında, ABD’den 100 milyar dolarlık silah alacağını ve 50 milyar dolarlık da ortak İHA üretimi anlaşması imzalayabileceğini bildirdi. Ukrayna lideri Zelenskiy, bunun parasının Avrupalı müttefiklercesağlanacağını belirtti. Böylece Trump, zirveden de bir ticari taahhüt çıkardı.

■ NOBEL HAZIRLIĞI MI?

Nobel Barış Ödülü arzusunu her zaman dile getiren ABD Başkanı, Zelenskiy ve Avrupalı liderlerin olduğu toplantıda art arda, kendisinin “son 6 ayda, 6 savaşı bitirdiğini” tekrarladı.

Komisyona Rubio başkanlık edecek

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun, ABD ve Avrupa ülkeleri tarafından Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantileriyle ilgili oluşturulacak komisyona başkanlık yapacağı iddia edildi. ABD’li yetkililere dayandırılan haberlerde komisyonun ana görevinin, güvenlik garantileriyle ilgili başlıklar olacağı bilgisi verildi. Ukrayna ve Avrupa ulusal güvenlik danışmanlarının gelecek günlerde bir anlaşma formüle etmek üzere ilk görüşmelerini yapacağı belirtildi. Haberde ayrıca Trump’ın, Ukrayna’ya, büyük ihtimalle “ABD’nin hava desteğini” sağlayacağı ifade edildi.

Türkiye, diplomatik çabaları destekleyecek

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Gönüllüler Koalisyonu” çevrimiçi liderler toplantısına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı temsilen katıldı. Rusya-Ukrayna savaşında tarafların doğrudan buluşması halinde diplomatik çabaların yeni bir boyut kazanacağını belirten Yılmaz, “Türkiye olarak, adil ve kalıcı barış için diplomatik çabaları tüm gücümüzle desteklemeye devam edeceğiz” dedi.

Görüşme öncesi herkese iltifatlar yağdı

■ Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy, görüşme sırasında Donald Trump’a, 4,5 dakika içinde 11 kez teşekkür etti.

■Toplantı öncesi ABD Başkanı Trump ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron arasında geçen bir konuşma, mikrofonun açık kalması sonucu canlı yayına yansıdı. Trump, Putin’i kastederek “Bence anlaşma yapmak istiyor. Hatta benimle bir anlaşma yapmak istediğini düşünüyorum, anlıyor musun? Ne kadar çılgınca gelse de” dedi.

■ Trump görüşmenin başında her bir katılımcı için iltifatlar yağdırdı. NATO Genel Sekreteri Rutte için “bir centilmen ve harika lider”, İngiltere Başbakanı Starmer için “herkesin seveceği biri”, Fransa Cumhurbaşkanı Macron için “ilk günden beri sevdiğim bir isim”, İtalya Başbakanı Meloni’ye “ilham kaynağı”, Almanya Şansölyesi Merz’e “güçlü bir karakter” ifadelerini kullandı. AB Komisyonu Başkanı Von Der Leyen’in “masadaki herkesten daha güçlü” olduğunu söyleyen Trump, Finlandiya Cumhurbaşkanı Stubb’ın ise “her zamankinden daha iyi göründüğünü” ifade etti.

Liderler zirvesi için Budapeşte iddiası

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile Ukrayna konulu bir görüşme gerçekleştirdiği bildirildi. ABD basınına göre; görüşmede, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında gerçekleşmesi beklenen zirvenin Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de yapılma olasılığı ele alındı. Politico’nun haberine göre, Beyaz Saray yetkilileri, zirve için Budapeşte’yi düşünürken, Bloomberg’e göre ise Macaristan bu zirveye ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu bildirdi.

Bir gün sonra Ukrayna’yı eleştirdi

Fox News kanalına konuşan ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’daki görüşmelere dair değerlendirmelerde bulundu. Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Zelenskiy’nin, “düşündüğünden daha iyi bir anlaşma yapabileceklerini” söylerken, “Önce bir ikisi bir araya gelsinler. Tam olarak arkadaş sayılmazlar” dedi. Putin’le telefonda görüştüğünü ve “bir şeyleri başarmaya az kaldığını” ifade eden Trump, sonlandırmaya çalıştığı savaşların en zorunun bu olduğunu savundu. Putin ile Avrupalı liderlerin önünde görüşmediğini çünkü “aralarında pek sıcak ilişkiler” olmadığını kaydeden Trump, “Umarım Başkan Putin iyi davranır. Olmazsa, zor olacak. Umarım Zelenskiy yapması gerekeni yapar. Onun da (barış konusunda) biraz esneklik göstermesi gerekiyor” dedi. Trump, bu savaş hakkında Ukrayna’yı eleştirdi, “Başlatılmaması gereken bir savaş bu. Bunu yapmazsınız. Kendi boyutunuzun 10 katı olan bir ülkeye karşı çıkmazsınız, çok fazla para da aldılar” diye konuştu.

Hem müzakere hem bombardıman

Beyaz Saray’da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile ABD Başkanı Donald Trump ve Avrupalı liderler arasında kritik zirve gerçekleşirken, cephe hattında hareketlilik devam etti. Moskova, Rus birliklerin önceki gece yaklaşık 100 Ukrayna insansız hava aracını düşürdüğünü, 16 Ukrayna aracını imha ettiğini açıkladı. Ukrayna da aynı gün, birliklerin Sumi yönünde önemli ilerlemeler kaydettiğini, Rus elit birliklerine saldırdığını ve birçok yerleşim yerini geri aldığını duyurdu.

Fidan’dan zirve diplomasisi

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanyalı mevkidaşlarıyla dün ayrı ayrı yaptığı telefon görüşmelerinde, Beyaz Saray’daki Ukrayna görüşmelerinin sonuçlarını ve Gazze’deki son durumu değerlendirdi. Bakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile görüşmede, gerek Alaska’daki Trump-Putin zirvesi gerekse de önceki gün Avrupalı liderlerin de katılımıyla Washington’da yapılan toplantının sonuçları ele alındı. Fidan, “adil ve kalıcı bir barışa ulaşılması için Türkiye’nin her türlü desteği sağlamaya hazır olduğunu” yineledi. Görüşmede, Gazze’deki son durum ve ateşkes müzakerelerindeki gelişmelerin yanı sıra Suriye’deki son gelişmeler de gündemdeydi. Fidan’ın İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy,Fransa Avrupa ve Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot ve Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile görüşmelerinde de, Ukrayna konulu toplantılar ve Gazze’deki son durum ele alındı. Fidan, Mısırlı mevkidaşı Bedr Abdulati ile de, Gazze’de süren ateşkes görüşmeleri, bölgedeki insani durumu iyileştirme çabaları konusunda görüştü.